Nhấp chén trà xanh pha nhạt nhạt, hút điếu thuốc một hơi dài, anh ho sằng sặc. Tiếng lạo xạo vang lên từ cổ họng, như trong đấy có cả một thế giới của đờm.
Năm 2009, ông H từ Cửa Ông, thuộc tỉnh Quảnh Ninh lên nhà em chữa bệnh. Dưới đấy, trạm xá chẩn đoán cho anh là bị ho lao, rồi uống thuốc mãi không khỏi, hơn 3 tuần giời nhà mới cất công tìm lên Hà Nội. Ông H là con của cụ ngoại, trên chiếu mẹ, nhà cũng có họ hàng nhưng cũng ít gặp mặt vì 2 bên ở khác nơi nhau, nhưng đã là cùng họ, thì một giọt máu đào con hơn ao nước lã. Lên Hà Nội chả có ai thân quen, có mỗi mẹ em nên ông H đánh xe vào xin tĩnh dưỡng rồi chờ xem bệnh tình thế nào, dồn tiền chạy chữa cho khỏi. Nhà cũng nghèo, bác chả mang lên cái gì ngoài mấy bộ quần áo, đồ đạc linh tinh, cùng với 2 con gà gọi là có quà cho chị em thi đại học năm đấy cùng bà K vợ của bác. Bà K tính tình hiền lành chất phác như cục đất, chăm chỉ tần tảo mà trọn đạo với nhà chồng nên mẹ em quí lắm, và có phần tôn trọng bà rất nhiều. Tối hôm đấy giết con gà, luộc, chặt xong xuôi hết thẩy, cả nhà ngồi vào mâm thì cũng là lúc bác H vào cơn ho nặng, ho như lấy được, ho không kịp thở, mặt mũi tím ngắt lại, cổ nổi đầy gân nhìn rất ghê sợ. Đang ngồi trên ghế, cơn ho gập người bác lại, vật xuống đất, co quắp như con chó bị người ta cầm roi dọa. Nhìn cái cảnh đấy, em và chị không cầm được nước mắt, vội vàng cùng mẹ và bà K người thì vỗ lưng, người thì dìu vào nhà vệ sinh
Bữa cơm lúc sau đấy, ông H ngồi cùng bàn nhưng ăn riêng vì mẹ em lo rằng lây bệnh. Tối hôm đấy ông H ngủ dưới tầng 1 cùng bà K, mẹ em chuẩn bị cho họ một bộ đệm, chiếu trúc và cái quạt. Tối hôm đấy trời hơi oi oi, cuối hè, mẹ em vừa mới lên nhà, bà K còn ở trong bếp thì ông H đã bỏ ra ngoài đình, tìm chỗ hút thuốc. Đúng chết không chừa, em và chị phải chạy ra kì kèo mãi ông mới về. Về đến nhà mẹ em với bà K đợi sẵn ở trong phòng khách, mặt buồn rầu lắm. Mẹ em có khuyên ông là bệnh tình thế này, ông phải giữ gìn, còn vợ con Nhưng ông H tuyên bố một câu xanh rờn : “ Khỏi cứu” mẹ em nghe thấy thế thì ra vẻ tức, nhưng ông H nói luôn : “ Thực ra có chuyện này tao muốn nói với mày từ lâu rồi, tại mày không về quê nên tao chưa có dịp nói, giờ mày lớn rồi mày phải biết để còn tránh.” Mặt ông nhăn lại khi nói điều đấy, ánh mắt nhìn mẹ em buồn lắm, xa xăm. Khuôn mặt của người đàn ông ngoài 60 nhưng già cỗi, đầy vết nhăn, tóc hoa râm đã nửa đầu. Mẹ em nghe thế thì bảo em với chị lên gác, nhưng ông H bảo :” 2 đứa nó lớn rồi, cứ ngồi đây đi, tao kể luôn có gì đâu mà phải giấu.” rồi ông thở hắt, hung hắng ho, giọng khàn khàn, chậm rãi
Cụ G – tức là bố của ông H, đã mất nhiều năm trước khi em sinh ra. Ông là người thanh cao, tài hoa, đức độ, có tài chữa bệnh cứu người và xem bói. Cụ ở làng Vĩ thuộc Cửa Ông ngày trước, làng trên làng dưới, ai cũng biết tiếng cụ xem bói hay. Cụ hay xem mùa màng, bệnh tật, gia đình, ai thấy đúng thì gửi cụ con cá, ổ trứng hay mớ rau, củ su hào. Cụ lấy đấy làm mừng lắm, vì thế mà chả mấy chốc nhà cũng có của ăn của để. Rồi đến một ngày, trưởng thị xã có thằng con, tên Y vừa tròn 18 tuổi, thời đó có đợt tuyển quân đi bộ đội, lão lo cho thằng con lắm, tính xem số chỗ cụ em. Hôm đấy lão đến nhà giữa trưa, dắt theo thằng con, mặt nhìn bặm trợn như thằng đầu đường xó chợ rồi đưa lời nhờ cụ em xem số. Cụ em vui vẻ nhận lời, rồi bảo lão chờ ngoài hiên, cụ vào thắp nén nhang rồi ra ngoài ngồi lên chõng, thằng Y cũng rón rén ngồi lên thành chõng đối diện với cũ, nhìn mặt ra vẻ hăm hở lắm, trái ngược với bố nó thì đăm chiêu, lo lắng lắm, 2 bàn tay xoa xoa vào nhau liên hồi, miệng chép chép. Ông H đứng trong nhà nhìn ra phía cụ, trưa nắng, mặt trời qua thiên đỉnh, cụ giở tay thằng Y ra, đưa ra ngoài nắng
nhìn một lát rồi bỗng cụ hỏi nó ngay rằng : “ Mày từ bé đến lớn, có nợ ai không? Sao tay mày bị xóa đường sống? “ Thằng Y mặt tái dại, ngồi im như bị nói trúng tim đen, lão xã trưởng thì trố mắt nhìn cụ rồi gặng hỏi : “ Sao? Mày làm cái gì, không làm sao thầy G lại nói mày thế?”. Thằng Y vẫn như thằng trộm bị vạch mặt, mồ hôi vã ra như tắm, miệng lúng búng. Cụ thở dài, rồi quay mặt đi, đoạn bỏ chân xuống chõng, xỏ dép rồi quay người tính bỏ vào nhà. Lão xã trưởng túm tay cụ, giọng mếu máo : “ Thầy làm phước, thầy ơi, con con nó bị làm sao, thì con chết mất, cả nhà con có mỗi nó chống gậy…”
Cụ nghĩ hồi đăm chiêu lắm, thằng Y đứng yên từ bao giờ, mặt cúi gằm, tay nắm chặt. Vỗ tay lên chán cái bốp, nói với thằng Y : “ Nội trong tuần nước sau, mày không được bén mảng đến nhà chứa xã, tao chỉ nói vậy, còn lại là việc mày, sau này có gì xảy ra, thì mày và bố mày đừng quên tao.” Lão xã trưởng gật đầu lia lịa, quay lại mắng thằng Y dằn mặt rồi kính cẩn chào cụ ra về, lúc về không quên gửi lại cụ túi tiền, nhưng cụ bảo ông H đem ra gửi lại. Ông H chỉ thấy lúc lão xã trưởng nhận tiền, miệng cười tươi, đi về cuối xã ra vẻ thích thú lắm, vì lão đã tránh được cái họa cho thằng con lão, cái họa mà đáng lẽ ra, thằng Y phải gánh!
Cái nhà chứa của xã, trong đấy chứa nhiều thứ, giấy tờ, kho thuốc, cả gạo trên tỉnh chuyển về cứu đói, đồ cúng bái, lễ tế hàng năm, hàng kì, đều chuyển vào trong đó hết. Khá to, mái ngói đỏ có hình con rồng hai bên, cột chống bằng gỗ chắc nịch, cửa giả cẩn thận. Có đợt gạo cả làng tích từ hợp tác xã trong đấy, bị trộm phá cửa, khuân sạch trong đêm, từ đấy làng cắt cử người canh nhà chứa, hàng đêm, trên có cái chuông, hễ có động là rung chuông đủ cho cả xã nghe thấy. Tuần nước đấy, cái nhà chứa cháy lớn! Tiếng chung rung vang cả xã, không đều, có phần loáng choáng. Cả làng đổ ra dập lửa, đám cháy to ngùn ngụt, bốc lên ào ào cao quá ngọn cây, sang cả nhà bên cạnh. Ai nấy cũng sững sờ, bố con lão xã trưởng đứng trước đám người, nhìn đám cháy mắt trố ra. Đang định hô đi lấy nước, thì có tiếng gào thét thống thiết từ trong vang ra, tiếng nghe thảm hại, mà ré lên ghê rợn khiến ai nấy cũng bàng hoàng. Từ trong đám lức, có bóng người, chạy từ bên trong ra, cả người bốc cháy ngụt lửa, được vài bước khỏi cửa thì chậm lại, ngã rạp ra sân trước sự bàng hoàng của mọi người, tay người đó xèo ra năm ngón, choãi thẳng về phía bố con nhà lão xã trưởng. Thằng Y đứng đằng sau mặt tím ngắt, ánh mắt nó long lánh nước anh lên trước biển lửa trước mặt, còn bố nó, đứng đấy 2 tay dang ra, cản mọi người không cho lại gần. Có người cam đoan, lúc đấy, lão nhoẻn miệng cười…
Cụ không tham gia vào cái đêm đấy, cụ đóng cửa chặt không cho ai ra khỏi nhà, chỉ mở cái cửa số hướng ra đám cháy, vàng rực cả một mảng trời đêm. Lúc nghe tiếng rú, cụ sững người, chép miệng, tay đập xuống ghế rõ mạnh rồi quay ra bàn thờ thắp hương, vừa thắp vừa dập đầu lạy, khấn bái. Tiếng hò hét, tiếng rú, ánh lửa cháy vàng rực hắt vào nhà sáng trưng cả nền đất, mùi hương khói khắp phòng, tiếng cụ dập đầu, tiếng cấu khấn lẩm bẩm, tạo nên cái không gian quái gở, mà ông H không thể quên được. Ông đứng trước cửa sổ nhìn về phía nhà chứa, vẫn cháy, như điên cuồng, ác nghiệt.
Tối muộn hôm đấy, tầm 2 3 giờ sáng thì đám được dập, có người qua nhà đập cửa bảo cụ lên trên nhà lão xã trưởng có việc gấp. Lúc đấy trời bỗng đổ mưa to, sấm chớp ầm ầm, nhưng cụ vẫn mặc áo mưa, đội cái nón lên đầu, xỏ đôi guốc gỗ rồi vội vàng đi trong đêm, để cửa đấy.
Và lúc cụ về, mặt cụ tái mét, đứng như trời trồng trước cửa, thở hổn hển. Hỏi cụ không nói, chào cụ cũng không thưa, lẳng lặng cởi áo mưa, mặc nguyên bộ quần áo nâu sờn đã thấm nước, đứng trước bàn thờ mặt mếu máo. Mãi sau này khi có nhiều chuyện xảy ra, cụ mới kể lại…
Đêm đấy cụ không lên nhà xã trưởng, đi trên đường từ làng lên thị xã, có đoạn phải đi qua con đường cũ, 2 bên là ruộng lúa, và rặng tre. Trời tối mịt mù, mưa tầm tã, một mình trên con đường tối, cụ cắm đầu đi trong đêm, rặng tre bên đường xào xạc quật qua quật lại. Đi gần đến cuối đường, có đoạn dốc lên đê, thì có tiếng sấm nổ ngang trời, sáng trưng cả mặt đất, bất giác ngửng đầu lên thì bàng hoàng thay!
Trước mặt cụ là một người đứng trên đê, cao to đầu đội mũ rơm, mặc áo lá rơm tua tủa. Bên dưới cái nón, là một khoảng không đen sì lộ rõ 2 con mắt và cái miệng sáng quắc đang nhìn cụ ngấu nghiến. Chưa kịp hoàn hồn thì có giọng nói vang lên từ phía người kia, ồm ồm, trầm trầm như tiếng sấm, vang tai nhức óc làm cụ choáng váng !
“ Ngươi quá to gan, cướp người khỏi luật giời! Nợ mạng, thì phải đền mạng! Rồi ta sẽ còn gặp nhau dài , mới tối nay thôi, ngươi đã mang thêm tội với một người!”
Cụ ngã xõng xoài ra đất, miệng ấp úng, hai tay cào cào trên nên đất. Thoáng chớp nháy lên, người kia biến mất, để lại cụ trên con đường tối, ngơ ngác, kinh sợ, hốt hoảng quay đầu bỏ chạy về phía làng Vĩ. Trời vẫn mưa tầm tã, căn nhà cháy đen, cái xác nằm dưới sân đắp chiếu, lạnh ngắt…